We zijn een rusteloze generatie. Altijd bezig, altijd aan het produceren, altijd op zoek naar de volgende mijlpaal. Toch is er diep in ons een verlangen dat geen enkele hoeveelheid drukte kan bevredigen – een verlangen naar rust. Niet alleen fysieke rust, maar een zielsdiepe rust die ons herkalibreert, ons nieuw leven inblaast en ons opnieuw verbindt met Degene die ons geschapen heeft. Die rust heeft een naam: sabbat.
Sabbat is voor ons
De sabbat was nooit bedoeld als een last. Jezus maakte dat duidelijk: "De sabbat is voor de mens gemaakt, niet de mens voor de sabbat" (Marcus 2:27). Het was bedoeld als een geschenk, niet als een beperking. Een ritme van genade, geen religieuze regel. Toen God de sabbat in Genesis 2 introduceerde, stelde Hij geen controlesysteem in, maar verankerde Hij een levenspatroon in de schepping zelf.
"Toen zegende God de zevende dag en maakte die heilig, omdat Hij daarop rustte van al zijn werk…" (Genesis 2:3)
God rustte niet omdat Hij moe was. Hij rustte om te genieten. En Hij nodigt ons uit in diezelfde rust – niet om onze waarde te bewijzen, maar om van Zijn aanwezigheid te genieten.
De eerste vermelding en de eerstelingen
In Exodus en Leviticus zien we hoe de sabbat wekelijks werd gevierd en hoe deze verbonden was met de feesten en ritmes van Israël. Leviticus 23 beschrijft het Wekenfeest – Pinksteren – als de dag na de zevende sabbat na Pesach, de eerste dag van een nieuwe week. Dit was de dag waarop de Heilige Geest kwam. De kerk werd geboren op een zondag, niet op een zaterdag. Een nieuw ritme begon. Het was een profetische verklaring: we werken niet langer om te rusten – we rusten zodat ons werk onze aanbidding zal zijn, geïnspireerd en gesterkt door Gods Geest.
De sabbat is verplaatst. Niet afgeschaft, maar getransformeerd. Onder het Nieuwe Verbond werd Jezus zelf onze sabbat.
"Komt tot Mij, allen die arbeiden en zwaar beladen zijn, en Ik zal u rust geven." (Matteüs 11:28)
Jezus onderwees niet alleen de sabbat. Hij vervulde hem. Hij is onze rust.
De vervalsing: Luxe vs. Rust
Vandaag de dag zoeken we rust vaak in de vorm van luxe: een vakantie, een kuuroord, een weekend vol comfort. Maar dat soort rust is vluchtig. Het woord vakantie komt van het Latijnse vacare, wat "leeg zijn" betekent. Velen komen vermoeider terug van vakantie dan ervoor.
In het engels hebben we ook de mogelijkheid om de term holiday te gebruiken, en dat past beter, dan wordt een vakantie dag, geen lege dag, maar een heilige dag. Een dag apart. Een dag om te genieten, niet om te ontsnappen. Sabbat is geen ontsnapping aan het leven, maar een terugkeer ernaar. Het is de wekelijkse herinnering dat het leven niet draait om prestatie maar om zijn.
Het principe van verrukking
Het Hebreeuwse woord Shabbat betekent "stoppen", maar het kan ook vertaald worden als "verheugen". Sabbat gaat niet over wetticisme. Het gaat om vreugde. Het is een dag om te feesten, te lachen, te zingen, te dansen, de liefde te bedrijven, te wandelen, spelletjes te doen, te lezen en te genieten van Gods goedheid.
"De sabbat is, wanneer hij beleefd wordt zoals God hem bedoeld heeft, de beste dag van ons leven… een volle dag van verrukking en vreugde is meer dan de meeste mensen in een mensenleven kunnen verdragen, laat staan in een week." – Dan Allender
Dus hier is de vraag: Wat zou jij vierentwintig uur lang kunnen doen dat je ziel zou vullen met een diepe, voldoening gevende vreugde en ontzag voor God?
Niet zomaar een dag, maar een houding
Sabbat is meer dan een dag om in acht te nemen – het is een principe om te omarmen. Het is een wekelijks ritme, maar het is ook een innerlijke houding. Een levensstijl van rusten in Gods volbrachte werk. Zoals Hebreeën 4 zegt: "Er blijft een sabbatsrust voor het volk van God…" niet slechts één dag, maar een manier van leven.
We lopen niet langer op het ritme van prestaties, maar op het ritme van genade. We streven er niet naar om goedkeuring te verdienen – we leven vanuit goedkeuring. We bewijzen niet dat we geliefd zijn – we rusten omdat we dat zijn.
Werk wordt aanbidding. Productiviteit vloeit voort uit aanwezigheid. We bewegen vanuit stilte, niet ernaar toe.
De sabbat in praktijk brengen: Plannen voor genot
Maar hoe praktiseren we eigenlijk de sabbat op een manier die leven geeft en niet wettisch is?
De sleutel is voorbereiding. In Exodus 16:23, toen Mozes de sabbat aan de Israëlieten voorstelde, zei hij: "Morgen is een dag van plechtige rust, een heilige sabbat voor de Heer; bak wat je zult bakken en kook wat je vandaag zult koken…". De sabbat vereiste vooruitdenken.
Als we geen sabbat plannen, zullen we waarschijnlijk terugvallen in ons gebruikelijke patroon van productiviteit. Sabbat betekent niet dat we niet spontaan kunnen zijn, maar wel dat we de dag met intentie benaderen. We maken ruimte om niet alleen te stoppen met de dingen die we normaal doen, maar ook met de dingen die we hebben uitgesteld – schoonmaken, boodschappen doen, repareren, organiseren, tuin bijwerken, etc.
In plaats daarvan creëren we een dag van verrukking. In sommige Joodse tradities wordt dit pleasure stacking genoemd –het ene vreugdevolle ding na het andere doen dat leven brengt in je ziel en bij en met degenen van wie je houdt. Een kerkdienst moet aanvoelen als een feest voor je geest, niet als een religieus karwei. Denk bijvoorbeeld aan het klaarmaken en samen nuttigen van een speciale maaltijd, een lange wandeling in de natuur, het lezen van een roman, spelletjes spelen met je kinderen of een diepgaand gesprek bij de koffie.
Gebruik een eenvoudig filter: Helpt dit me om bij te tanken, me te verheugen, opnieuw contact te maken en te rusten in Gods goedheid?
Als we plannen maken voor sabbat, beginnen we al voordat de dag begint contact te maken met rust. We anticiperen. We bereiden ons voor. En terwijl we dat doen, cultiveren we een ritme dat ons eraan herinnert: het leven is een geschenk, geen project.
Sabbat is persoonlijk, niet wettisch
In de wereld van vandaag is het niet altijd mogelijk om een volledige dag voor sabbat uit te trekken. Misschien werk je in het weekend. Misschien overlapt de enige tijd die je hebt om contact te maken met mensen van wie je houdt met dagen die al vol zijn. Het leven kan complex zijn – maar sabbat gaat niet over perfecte uitvoering. Het gaat om doelgerichte intentie.
De uitnodiging is niet voor een wettische formule, maar voor een persoonlijk ritme van intimiteit, rust en vreugde. De geest van sabbat is belangrijker dan het schema. Concentreer je niet op wanneer je het doet, maar op waarom.
Jij bent geschapen voor een persoonlijke omgang met je Schepper. Dus zelfs hoe jij de sabbat viert is iets om uit te werken in relatie met Hem die jou uitnodigt. Vraag Hem: Hoe zou een dag van verrukking er voor mij uitzien in dit seizoen van mijn leven? De Heilige Geest, die altijd aanwezig en beschikbaar is, zal je leiden naar een ritme dat bij jouw leven past en je ziel herstelt.
Het doel is niet perfectie, maar aanwezigheid. Zolang je hart gericht is op rusten, genieten en aanbidden, wandel je in het doel van de sabbat. En dat is de echte kracht: weten dat de God die de tijd heeft geschapen niet op de klok kijkt – Hij wacht gewoon om tijd met jou door te brengen.
De twee ritmes: Genade of prestatie
Er zijn twee manieren om te leven. De ene is het ritme van presteren – waarbij we streven, plannen, pushen en afhankelijk zijn van onze eigen kracht. Dat pad leidt tot burn-out en frustratie.
Het andere is het ritme van genade – waar we stoppen, luisteren, ontvangen en reageren. We geven ons over. We bidden. We worden stil. We observeren. We genieten. En vanuit die diepe innerlijke rust leven we, ondernemen we, en hebben we lief.
Het is net als een vallend blad vangen. Je kan het niet grijpen. Je ontvangt het als het in je schoot valt. Dat is de houding van rust. Dat is de weg van de sabbat.
Jezus: Onze eeuwige sabbat
Uiteindelijk gaat de sabbat niet in de eerste plaats over een kalender, maar over Christus. Jezus is onze ware rust. En als we in Hem leven, dragen we de sabbat elke dag van de week met ons mee.
Maar toch is de praktijk van een wekelijkse sabbat – of het nu zondag is of een andere dag – een manier om ons leven in genade te verankeren. Het is als tiende van onze tijd aan God. We maken één dag vrij om te zeggen: "Ik vertrouw erop dat U het gewicht van mijn leven draagt."
Als je de sabbat niet in praktijk brengt, zal de sabbat jou uiteindelijk in praktijk brengen – door vermoeidheid, burn-out, ziekte of instorting. Maar als je er nu een ritme van maakt, wordt het een bron van vreugde en vitaliteit.
Laatste gedachten: Het cadeau uitpakken
De sabbat is niet iets om intellectueel te begrijpen, maar iets om te ervaren. Het is de dag waarop we het geschenk van de nieuwe week uitpakken. Het is niet religieus, rigide of voorbehouden aan de supergeestelijke. Het is echt, praktisch en essentieel.
Het is een wekelijkse viering van de waarheid dat we niet zijn wat we produceren. We zijn wie Hij liefheeft. En in die liefde rusten we.
Dus stop. Geniet. Aanbid. Adem. Lach. Vertrouw. Ontvang. Feest. En leef.
Laat Sabbat doen waarvoor het altijd bedoeld was, om je naar thuis te brengen.
